SJOSTAKOVITSJ
In het zestiende project van JIP staan ‘Tien gedichten op teksten van revolutionaire dichters’ van Dmitri Sjostakovitsj centraal. Dit zijn tien a capella zettingen van socialistische gedichten uit het Rusland van de periode tussen 1890 en 1917, vlak voor de Russische Revolutie. De cyclus wordt zelden uitgevoerd: de werken zijn vocaal zeer uitdagend en vragen van de Nederlandse koorzanger ook op talig gebied het uiterste (de moeilijke Russische woorden volgen elkaar razendsnel op).
Sjostakovitsj schreef dit werk in één van de moeilijkste periodes van zijn leven. Onder aanvoering van Jozef Stalin en zijn rechterhand Andrej Zjdanov werden in 1948 strenge regels voor cultuuruitingen opgelegd, waardoor Sjostakovitsj en vele andere kunstenaars onvrij werden in hun scheppingsproces. Zo moest muziek (en kunst) toegankelijk zijn voor ‘de massa’, en optimistisch over het socialistische systeem van Stalin. Het gehele oeuvre van Sjostakovitsj werd door het regime ter discussie gesteld. Sjostakovitsj bracht in die tijd alleen nog werken naar buiten die voldeden aan de eisen van Stalin: in de stijl van massaliederen, bombastisch en inhoudelijk oppervlakkig, de staat verheerlijkend.
In 1952 schreef Sjostakovitsj de muziek die wij ten uitvoer brengen. De teksten van de liederen zijn voornamelijk geschreven door arbeiders die in de tijd van tsaar Nicolaas II een bijdrage wilde leveren aan de socialistische revolutie. In sommige van de gedichten gebeurt dat met gebalde vuist; in andere delen staat rouw en vertwijfeling centraal. Hoewel er weinig bekend is over de intentie waarmee de dichters en Sjostakovitsj dit werk schreven, pasten de teksten bij de socialistische idealen van Stalin: hij ontving er zelfs een Stalinprijs voor. Hoewel Sjostakovitsj volgens de meeste geschiedschrijvers een (heimelijke) dissident was van het stalinisme, trachtte hij met dit werk dus ook de macht tevreden te stellen.
Kamerkoor JIP zoekt in dit spanningsveld naar raakvlakken met wat er op dit moment gaande is. De werken van Sjostakovitsj worden afgewisseld met teksten van dichters die gebukt gingen onder het Stalinisme. Ook zal de Oekraïense volksmelodie Za Sybirom sontse skhodyt’ te horen zijn. Het concert wordt intiem afgesloten met Plyve Kacha, dat in 2014 in Oekraïne spontaan werd gezongen ter ere van de door overheidsgeweld omgekomen demonstranten tijdens de Maidan Revolutie.
De poster is ontworpen door Damien Fleur.